چگونه رابطه بین‌فردی مؤثری داشته باشیم؟
ما با تارهای نامرئیِ ارتباط به دیگران گره خورده‌ایم، اما گاهی همین تارها به جای اتصال، به تله‌هایی تبدیل می‌شوند که ما را درگیر تنهایی یا کشمکش می‌کنند. رابطه مؤثر، هنر بافتن این تارها به قالبی محکم و زیباست؛ نه با انفعالی مصلحت‌جویانه، بلکه با شجاعتِ «دیدن» و «دیده شدن» به شکلی اصیل. این مقاله، نقشهٔ راه این هنر ظریف است.
برای بسیاری از ما این پرسش مطرح است که چگونه می‌توان رابطه بین‌فردی مؤثری برقرار کرد و آن را در بلندمدت حفظ نمود؟ چه مهارت‌هایی را باید در خود تقویت کنیم تا بتوانیم ارتباطی سازنده و پایدار با دیگران داشته باشیم؟ و چه عواملی موجب می‌شوند نتوانیم رابطه بین‌فردی خود را حفظ کنیم و به تدریج آن را از دست بدهیم؟
اگر این پرسش‌ها برای شما نیز دغدغه محسوب می‌شوند، پیشنهاد می‌کنیم با ادامه این مقاله همراه باشید تا به بررسی چگونگی شکل‌دهی و تداوم رابطه بین‌فردی مؤثر بپردازیم.
اهمیت رابطه بین‌فردی مؤثر
همه ما می‌دانیم که انسان موجودی اجتماعی است و به تنهایی قادر به برآوردن تمام نیازهای خود یا ادامه زندگی نیست.
همچنین برای پاسخ به احساس تعلق، تلاش می‌کند رابطه بین‌فردی مؤثری داشته باشد، در جمع حضور یابد و نسبت به گروه، فرد یا محیطی احساس وابستگی کند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که یکی از عوامل مهمی که به‌شدت بر سلامت روان و حتی جسم افراد تأثیر می‌گذارد و کیفیت زندگی آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، رابطه بین‌فردی است.
وقتی افراد بتوانند به فردی امن و قابل اعتماد مراجعه کنند و دلبستگی مثبتی بین آنان شکل گیرد، کمتر احساس تنهایی می‌کنند، احساس تعلق بیشتری دارند و امید به زندگی در آنان افزایش می‌یابد.
بنابراین با توجه به دلایل فوق می‌توان نتیجه گرفت که انسان بدون ارتباط مؤثر قادر به ادامه مطلوب زندگی نیست و کیفیت زندگی وی تحت تأثیر منفی قرار می‌گیرد.
چگونه رابطه بین‌فردی مؤثری داشته باشیم؟
در ادامه به برخی از نکات و مهارت‌هایی اشاره می‌شود که افراد می‌توانند با به‌کارگیری آن‌ها، رابطه بین‌فردی مؤثر را شکل دهند یا در بلندمدت حفظ کنند.
همچنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که اگر عکس هر یک از این مهارت‌ها را در خود تقویت کنیم، نه تنها رابطه مؤثری شکل نخواهد داد، بلکه در صورت وجود رابطه مطلوب، ممکن است آن را نیز از دست بدهیم.
از این عوامل می‌توان به عنوان اهرم های موثر شکل‌گیری و تقویت رابطه بین‌فردی مؤثر یاد کرد.
عوامل شکل‌گیری رابطه فردی موثر
۱. همدلی
یکی از مهارت‌های ضروری برای برقراری رابطه بین‌فردی مؤثر، تقویت مهارت همدلی است.
همدلی به این معناست که تلاش کنیم از دیدگاه فرد مقابل به مسائل نگاه کنیم، خود را جای او بگذاریم و رویدادها را از نگاه او تجربه کنیم تا بتوانیم احساسات و افکارش را درک نماییم. اگر نتوانیم فرد مقابل را درک کنیم، او احساس خواهد کرد که دیده و شنیده نمی‌شود و در نتیجه کیفیت رابطه کاهش خواهد یافت.
۲. شنونده خوب بودن و گوش دادن فعال
شنونده خوب بودن تنها به معنای شنیدن کلمات نیست، بلکه به معنی توجه کامل به صحبت‌های طرف مقابل است. گوش دادن فعال به این معناست که تمام حواس خود را معطوف به فرد مقابل کنیم و با همدلی، زمینه را برای ارتباط مؤثر فراهم سازیم.
۳. وقت گذاشتن برای یکدیگر
برای تداوم رابطه بین‌فردی مؤثر، لازم است زمان مشترک مناسبی با افرادی که تمایل به حفظ ارتباط با آنان داریم، اختصاص دهیم.
بسیاری از افراد به دلیل مشغله‌های روزمره از این امر غافل می‌شوند، در حالی که اگر رابطه برایمان اهمیت دارد، باید برای آن برنامه‌ریزی کنیم و منتظر فرصت مناسب نباشیم. زندگی شخصی و رابطه بین‌فردی مؤثر دو بخش جدایی‌ناپذیر هستند.
برای افزایش رتبه سایت در نتایج گوگل، استفاده از خرید بک لینک خارجی با کیفیت اهمیت زیادی دارد. این نوع بک لینک‌ها از سایت‌های معتبر و مرتبط گرفته می‌شوند و باعث افزایش اعتماد موتورهای جستجو و دیده شدن صفحات سایت می‌شوند. استفاده از بک لینک خارجی با کیفیت، رشد طبیعی سایت را تضمین کرده و بازدید هدفمند جذب می‌کند. ترکیب این روش با تولید محتوای ارزشمند، نتیجه‌ای قدرتمند و بلندمدت برای سئو سایت ایجاد می‌کند.
۴. ابراز هیجانات و احساسات
یکی از عوامل مؤثر در رابطه بین‌فردی، بیان سازنده احساسات و هیجانات است.
اگر با طرف مقابل دچار چالش می‌شویم یا از موضوعی ناراحت هستیم، بهتر است در زمان مناسب با گفت‌وگوی سازنده موضوع را مطرح کرده و برای حل آن تلاش کنیم.
استفاده از مکانیسم‌های دفاعی، انکار یا سرکوب هیجانات، در بلندمدت به رابطه آسیب می‌زند.
۵. احترام متقابل و رعایت حدود
عدم رعایت حدود شخصی و احترام متقابل از عوامل تضعیف رابطه است. بهتر است ابتدا حدود خود را بشناسید و سپس در گفت‌وگویی سازنده، آن را به طرف مقابل منتقل کنید.
رعایت حدود نه تنها از صمیمیت نمی‌کاهد، بلکه به استحکام رابطه کمک می‌کند.
۶. امن و قابل اعتماد بودن
امن بودن و قابلیت اعتماد، از پایه‌های هر رابطه مؤثر است. فرد امن، طرف مقابل را قضاوت نمی‌کند، به او احترام می‌گذارد، رازدار است و در مواقع تعارض به دنبال حل مسئله است. تقویت این ویژگی‌ها به ایجاد رابطه بین‌فردی مؤثر کمک شایانی می‌کند.
۷. انعطاف‌پذیری
در رابطه بین‌فردی مؤثر، هر یک از طرفین باید انعطاف‌پذیر باشند. اگر یکی از افراد انعطاف لازم را نداشته باشد، همین به تدریج دچار فرسایش می‌شود. انعطاف‌پذیری به معنای توانایی تطبیق با شرایط جدید و کاهش مقاومت در برابر تغییرات است.
۸. خوداصیل بودن
بی‌نقاب بودن و خوداصیل بودن در رابطه، به طرف مقابل نیز اجازه می‌دهد تا بدون ترس از قضاوت، خود واقعی‌اش را نشان دهد. این امر منجر به پذیرش متقابل و افزایش صمیمیت می‌شود.
۹. توجه به زبان بدن
گاهی اوقات افراد به دلایل مختلف احساسات خود را پنهان می‌کنند. توجه به زبان بدن و نشانه‌های غیرکلامی می‌تواند به درک بهتر احساسات واقعی طرف مقابل کمک کند.
۱۰. انعکاس و خلاصه‌سازی صحبت‌ها
برای اطمینان از درک متقابل، می‌توان پس از صحبت‌های طرف مقابل، محتوای گفته‌های او را خلاصه و بازتاب داد. این کار نشان‌دهنده توجه و احترام به صحبت‌های اوست.
مهارت‌های مکمل رابطه بین‌فردی مؤثر
برخی مهارت‌ها به صورت غیرمستقیم به تقویت رابطه کمک می‌کنند، از جمله:
جرات‌ورزی و ابراز وجود مهارت حل مسئله توانایی کار تیمی مهارت «نه» گفتن توانایی حذف افراد نامناسب از زندگی مهارت حل تعارض کنترل خشم
در نهایت، رابطهٔ بین‌فردی مؤثر را شاید نتوان در قالب یک دستورالعمل ثابت تعریف کرد، زیرا بیشتر شبیه به یک موجود زنده است که نیاز به مراقبت، تغذیه و فضایی برای رشد دارد.
آنچه این موجود زنده را تقویت می‌کند، کمال‌طلبی یا تلاش برای رابطه‌ای بی‌عیب و نقص نیست، بلکه جرئت پذیرش ناکامل بودن خود و طرف مقابل است. سرمایه‌گذاری بر روی این رابطه، در حقیقت سرمایه‌گذاری بر کیفیت زیستن است؛ اقدامی که بازدهی آن نه در نمودارهای مادی، که در آرامش خاطری نمایان می‌شود که از همراهی فردی امن و قابل اعتماد حاصل می‌گردد.
بنابراین، پرورش مهارت‌های ارتباطی را نه به عنوان یک تکلیف، که به عنوان هنری در نظر بگیرید که زندگی را به تجربه‌ای غنی و معنادار تبدیل می‌کند.
منبع: سایت توسعه فردی جوونه