چرا کودکان به وسایل بزرگترها علاقه دارند

بسیاری از والدین نگران دست زدن کودک شان به وسایل بزرگترها هستند. بچه‌ها به طور غریزی کنجکاوند و با تقلید کردن، همانند سازی یا یادگیری مشاهده ای سعی می کنند رفتارهایی مشابه بزرگترها را انجام دهند، پس به سمت وسایلتان می روند و می خواهند مثل شما از آن ها استفاده کنند. اما خطراتی که در استفاده از وسایل بزرگترها سلامتی کودکتان را تهدید می کند، باعث می شود نتوانید این رفتار او را نادیده بگیرید.

ممکن است با وجود تلاش ها تغییری در کودکتان ایجاد نشده باشد، بدین منظور راهکارهایی برای کاهش رفتار دست زدن کودک به وسایل بزرگترها ارائه شده است. اما ممکن است ناسازگاری های کودک علت دیگری داشته باشند، در این صورت دریافت مشاوره کودک انتخاب مناسبی است.

کودکان از بزرگترها تقلید می کنند

تقلید کردن یکی از اصلی ترین روش های یادگیری در کودک نوپا است. تقلید بین سنین 1 تا 3 سالگی بیشتر می شود و کودک علاوه بر اطرافیان از شخصیت های کارتونی هم تقلید می کند که پیش زمینه بسیاری از کارهایی است که فرزندتان انجام می دهد.

پس می بیند وقتی شما کاری انجام می دهید او هم می خواهد همان کار را تکرار کند؛ پس کیف شما را برمی دارد و آن را با خودش حمل می کند یا کلاه پدرش را سرش می گذارد.

همانند سازی

بر اساس اصول روانشناسی کودک، بین تقلید و همانند سازی تفاوت وجود دارد. تقلید صرفا تکرار رفتارهای خاص است ولی در همانند سازی کودک با شما یا کسی که مورد توجه اوست ارتباط عاطفی عمیقی برقرار می کند. کودک در جریان رشد خود یک سری الگوهای رفتاری را یاد می گیرد. در ابتدا این الگوها شباهت زیادی با رفتار های پدر و مادرش دارد و هنگامی که بزرگتر می شود به افراد بزرگسال دیگر هم تعمیم می دهد. شاید متوجه شده باشید که کودکتان در راه رفتن، حرف زدن و بسیاری کارهای دیگر می خواهد مثل شما عمل کند. در واقع او دارد با شما همانند سازی می کند. بچه ها با این روش احساس توانمندی می کنند. به عنوان مثال یک پسر بچه کوچک قدرت پدرش را به رخ دیگران می کشد.

الگویابی جنسیتی

کودک شما بعد از سنین 18 ماهگی در مورد هویت جنسی خودش به تدریج آگاه تر می شود و خصوصیات شخصیتی زنانه یا مردانه را درونی می کند و بعد از حدود 4 سالگی بیشتر به وسایلی که متعلق به جنسیت خودش است علاقه نشان می دهد.

از طریق مشاهده دیگران نقش هایی که متناسب با جنسیتش است و کارهایی که از او انتظار می رود را، تکرار می کند. مثلا دخترها بیشتر به لوازم آرایشی مادرشان علاقه نشان می دهند.

یادگیری مشاهده ای

این یادگیری در هر دوره ای از زندگی ممکنه رخ دهد با این حال در کودکی رایج تر است. کودک از بزرگترها یا همسالان خود یاد می گیرد که در فرایند اجتماعی شدنش نقش مهمی دارد چون با مشاهده تعاملات شما با همسرتان یا دیگران این روابط را می آموزد.

به عنوان مثال کودک وقتی می بیند همسالانشان با موبایل، تبلت یا دیگر وسایل والدینشان بازی می کنند او هم جذب این وسایل می شود.

تقلید کردن یکی از اصلی ترین روش های یادگیری در کودک نوپا است

کنجکاوی کودکان

یکی دیگر از دلایل دست زدن کودک به وسایل دیگران کنجکاوی ذاتی است که نسبت به گفتار و رفتار والدین خود دارند. بچه ها با یادگیری رفتارهای جدید اجتماعی می شوند. از انجا که کودک اولین و بیشترین روابطش با پدر و مادر است در ابتدا شما الگوی او هستید پس به وسایلی که استفاده می کنید علاقه نشان می دهد.

آگاهی از شباهت ها

کودک به تدریج می فهمد به چه کسانی شباهت دارد یا به کدام گروه خاص تعلق دارد. بنابراین از همجنسان خود تقلید می‌کند تا در آن گروه جایگاهی پیدا کند. وقتی کودک در الگویابی جنسیتی پیشرفت می کند بیشتر با والد همجنس خود همانند سازی می کند. به همین دلیل دختر بچه مادر خود را الگو قرار می دهد و با برداشتن لوازم آرایشی او و آرایش کردن خودش یا عروسکش این اشتیاق را نشان می دهد.

پسر بچه نیز به شباهت خودش با پدرش پی می برد و بیشتر به وسایلی مانند ماشین علاقه نشان می دهد. با این حال بسیاری از ویژگی های والدین مانند علاقه به مطالعه، تکنولوژی، ورزش و … ارتباطی با الگویابی جنسیتی ندارند. پس کودک می خواهد خودش را با خصوصیات الگو همانند کند. چون کودک فکر می کند با همانند سازی با الگو می تواند جایگاه او را داشته باشد، بنابراین می خواهد خود را شبیه کسی کند که دوستش دارد.

علاقه به ارتباط با بزرگترها

بچه ها دوست دارند با بزرگترها و دیگران رابطه داشته باشند و می خواهند شبیه آن ها شوند؛ پس می بینند چطور می توانند مثل شما باشند که البته فرصت خوبی برای یاد گرفتن خیلی از چیزهاست.

کودکان جذب وسایل چه کسانی می شوند؟

اگر دقت کرده باشید شاید متوجه شده باشید که هنگامی که صمیمی و مهربان هستید کودکان بیش تر جذب شما و وسایلتان می شوند. در واقع هنگامی که رابطه محبت آمیز و صمیمی با کودک برقرار می کنید بیشتر دوست دارد با شما همانند سازی کند و به وسایلی که شما استفاده می کنید دست می زند. همچنین شما به عنوان والدی که بیشترین کنترل را در محیط کودک دارید بیشتر در معرض همانند سازی کودک قرار می گیرید.  به طور کلی کسانی که می توانند کودک را شاد کنند یا احساس ترس و خشم در او ایجاد کنند بیش تر مورد توجه کودکان قرار می گیرند که باعث می شود بیشتر با آن ها همانند سازی کنند.

پیشگیری با آموزش اولیه

بهتر است از همان سنین کم درباره دست زدن کودک به وسایل دیگران آموزش داده شود. به او بگویید برای دست زدن به وسایل دیگران باید اجازه بگیرد. برای یادگیری بیشتر می توانید از شیوه های تشویق کودکان استفاده کنید. البته منظور این نیست که به کودک خود باج بدهید بلکه به صورت کلامی او را تشویق کنید و به او بگویید چرا این کار خوب است.

حفظ آرامش

هر زمان که  متوجه دست زدن کودک به وسایل بزرگترها شدید، سعی کنید خونسردی خودتان را حفظ کنید. رفتارهای بیش از حد سخت گیرانه مخصوصا تنبیه بدنی باعث می شود کودکتان بعدها برای اجتناب از تنبیه به شما دروغ بگوید. متناسب با سن کودک در مورد رفتارش به او توضیح دهید “این کار تو، منو ناراحت می کند چون به حقوق دیگران احترام نمی گذاری”. یعنی اشتباهش را به شیوه ای که برایش قابل درک است توضیح دهید.

محروم کردن

اگر دست زدن کودک به وسایل بزرگترها دوباره تکرار شد، می توانید با اقتدار و بدون هیچ تنبیه بدنی او را از فعالیت مورد علاقه اش محروم کنید. مثلا به مدت یک ساعت حق دیدن برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش را نداشته باشد یا از بازی کردن محروم شود.

جبران اشتباه توسط کودک

می توانید شرایطی را فراهم کنید که کودک اشتباهش را جبران کند بدون این که او را سرزنش و تحقیر کنید یا برچسب دزدی به او بزنید. به عنوان مثال با کودکتان صحبت کنید و بگویید که بهتر است وسیله هر کسی را که برداشته به او برگرداند و از او عذر خواهی کند. البته کودک را مجبور نکنید و فقط برایش توضیح دهید این راه خوبی برای جبران است تا خودش این کار را انجام دهد.

پیدا کردن علت

سهل گیری زیاد در مورد دست زدن به وسایل دیگران بعدها مشکلاتی ایجاد می کند چون این رفتار او تکرار می شود و به یک عادت تبدیل می شود. بررسی کنید که دلیل انجام این کار در کودکتان چیست. به عنوان مثال ممکن است کودکتان وسیله ای بخواهد یا به چیزی احتیاج داشته باشد. همچنین ببینید آیا او مشکلی دارد که در او استرس و اضطراب ایجاد کند و به این نحو واکنش نشان می دهد.

سخن آخر

الگوی مناسبی برای کودک باشید: کودکان خیلی رفتارها را از شما یاد می گیرند. پس بسیار اهمیت دارد که سخن و رفتارتان یکی باشد پس خودتان هم وقتی می خواهید به وسایل دیگران دست بزنید اجازه بگیرید و حتی هنگام برداشتن یا استفاده از وسایل کودکتان از او هم اجازه بگیرید.