اگر چه بازی درمانی در بزرگسالان هم قابل استفاده است اما بیشتر در مورد کودکان استفاده میشود. به نظر میرسد بازی درمانی فقط در مورد تفریح با اسباب بازی ها است. با این حال، تحقیقات در روانشناسی کودکان نشان می دهد که بازی درمانی در معالجه انواع سلامت روان و اختلالات رفتاری مؤثر است.
موارد استفاده از بازی درمانی
کودکان فاقد مهارت های شناختی و کلامی برای صحبت در مورد برخی از مسائل هستند, به عنوان مثال غم و اندوه می تواند بسیار پیچیده باشد و کودک ممکن است در بیان افکار و احساسات خود دچار مشکل شود.بازی می تواند راهی آسان برای کودکان باشد تا در مورد موضوعاتی که برای آنها ناراحت کننده است کار کنند. آنها می توانند صحنه ها را اجرا کنند، به مشکلات خاص بپردازند یا شخصیت هایی خلق کنند که احساسات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
کودکان اغلب احساسات خود را با اسباب بازی ها بروز می دهند. کودکی که یک دوست عزیزش را از دست داده، ممکن است از عروسک هایش استفاده کند تا یک شخصیت غم انگیز را که دوستش را از دست می دهد به تصویر بکشد. یا کودکی که شاهد خشونت خانگی است ممکن است از یک عروسک برای نشان دادن کودکی که در زیر تختخواب پنهان شده استفاده کند زیرا بزرگسالان در حال جنگ هستند.
بسته به نوع بازی درمانی که به کار گرفته می شود، درمانگر ممکن است در نقاط مختلف نمایشنامه مداخله کند تا به حل مسئله به روش های مختلف کمک کند.
تاثیر بازی درمانی در کودکان
- خود کارآمدی را توسعه دهید تا در مورد توانایی های خود اطمینان بیشتری کسب کنند
- مهارت های اجتماعی جدید را بیاموزید
- مهارت های بین فردی بهتری را توسعه دهید
- همدلی و احترام را پرورش دهید
- یاد بگیرید که احساسات را به روشی سالم شناسایی و بیان کنید
- مهارتهای بهتر حل مسئله را بیاموزید و تمرین کنید
- مسئولیت رفتارهای آنها را بیشتر کنید
بازی درمانی اغلب برای کمک به کودکان در پردازش حوادث استرس زای زندگی مانند جابجایی، بستری در بیمارستان، سوء استفاده جسمی و جنسی، خشونت خانگی و بلایای طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می تواند برای معالجه بیماری های روانی یا مشکلات رفتاری استفاده شود.
موضوعات مورد بحث در بازی درمانی
- تروما و بحران
- اختلالات اضطرابی
- افسردگی
- بیش فعالی
- اختلال طیف اوتیسم
- اندوه و ضرر
- مدیریت خشم
- پرخاشگری
- طلاق
- مشکلات مربوط به مدرسه
- معضلات اجتماعی
- ناتوانی جسمی و یادگیری
ابزار ها و رویکرد های رایج
بسیاری از متخصصین بازی درمانی دارای یک اتاق اختصاصی بازی درمانی هستند که مملو از مواردی است که به روند درمان کمک می کند.
برخی از اسباب بازی های رایج بازی درمانی
- ارقام عمل
- بازی های درمانی، مانند صحبت کردن، حس کردن, بازی توقف یا شل شدن و فکر کردن
- خانه عروسک
- توله سگ
- لوازم هنری
- سینی شنی با مجسمه
- مجسمه های حیوانات
- ماشین های اسباب بازی
- بلوک
- دستبند بازی
- اسباب بازی های موسیقی
- آشپزخانه با غذای تند و تیز
انواع روش های بازی درمانی
- غیر رهنمود( یا کودک محور)
- دستورالعمل
بازی درمانی کودک محور: به کودکان اسباب بازی داده می شود و آنها اجازه دارند که چگونه وقت خود را سپری کنند. در این مورد آنچه باید انجام دهند یا چگونه باید مشکلات خود را حل کنند، هیچ راهنمایی ای به آنها داده نمی شود.
رویکرد غیرمستقیم نوعی از روان درمانی است. در این رویکرد پیش فرض اساسی این است که اگر اجازه انجام این کار داده شود، کودکان راه حل هایی برای مشکلات خود پیدا می کنند.
کل جلسه معمولاً بدون ساختار است. درمانگر ممکن است کودک را بدون سر و صدا مشاهده کند یا ممکن است درباره آنچه کودک انجام می دهد اظهار نظر کند.
در صورت دعوت كودك، درمانگر ممكن است با کودک همراه شود. اما، در نهایت، انتخاب به کودک واگذار شده است.
رویکرد دستورالعمل: در برخی شرایط، بازی درمانی ممکن است از استراتژی های دستورالعمل استفاده کند. هر جلسه ممکن است دارای یک موضوع یا هدف خاص باشد که باید به آن پرداخته شود.
ممکن است به کودک گفته شود، “امروز ما قصد داریم با عروسک ها بازی کنیم. این عروسک شما خواهد بود.” یا درمانگر ممکن است یک بازی خاص را برای بازی انتخاب کند.
ممکن است درمانگر برای کارگردانی داستانی نیز درگیر شود. به عنوان مثال، اگر كودكی از عروسكها برای نشان دادن كودك مورد ضرب و شتم استفاده كند، درمانگر ممكن است برای کمک به عروسك, راه هایی برای ایستادن در مقابل ضرب و شتم و یا یافتن كمك مداخله كند.
انواع بازی درمانی
تعامل با فرزند
در این حالت والدین درگیر می شوند و درمانگر به والدین می آموزد که چگونه از طریق بازی با کودک تعامل برقرار کنند. هدف این است که شکاف ارتباطی بین کودک و والدین بسته شود.
ماسه درمانی
کودک می تواند با استفاده از اسباب بازی های مینیاتوری مانند افراد و حیوانات صحنه را در یک جعبه کوچک پر از ماسه پر کند. صحنه ایجاد شده به عنوان بازتاب زندگی شخصی کودک عمل می کند و فرصتی برای حل تعارض، برطرف کردن موانع و به دست آوردن پذیرش خود می دهد.
کتاب درمانی
درمانگر و کودک ممکن است برای کشف مفاهیم یا مهارت های خاص، کتاب ها را با هم بخوانند.
بازی خیالی
به کودک ممکن است اسباب بازی هایی داده شود که تخیلی باشد مانند لباس برای بازی کردن، عروسک برای بازی شخصیت ها.
درمان شناختی-رفتاری بازی درمانی
ممکن است درمانگر از بازی برای کمک به کودک یاد بگیرد که چگونه فکر کند و به گونه ای متفاوت رفتار کند. ممکن است یک عروسک در مورد چگونگی تغییر فکر خود مشاوره به شما داده شود یا ممکن است درمانگر از کودک بخواهد در مورد چگونگی کنار آمدن با اوضاع استرس زا، فکر کند
مشارکت خانواده
خانواده ها معمولاً بخش مهمی از معالجه کودک هستند. با این حال، میزان درگیری توسط درمانگر مشخص می شود.
بعضی اوقات، والدین ممکن است با کودک در جلسات شرکت کنند. اگر هدف این باشد که در مورد مسائل خانوادگی کار کنیم، والدین ممکن است مستقیماً در بازی درمانی نقش داشته باشند.
در شرایط دیگر، کودک ممکن است به تنهایی در جلسات شرکت کند. سپس پزشک معالج در مورد اهداف درمان و پیشرفت با متولیان امر ارتباط برقرار خواهد کرد.
گروه درمانی
بازی درمانی گروهی بر دو نوع متجانس و نامتجانس است. در بازی درمانی متجانس تمام شرکت کنندگان دارای مشکلات مشابهی هستند در صورتی که در بازی درمانی نامتجانس شرکت کنندگان هیچ مشکل مشابهی می توانند نداشته باشند.
در بازی درمانی گروهی نامتجانس کودکان فرصت یادگیری مهارت های اجتماعی بیشتری خواهند داشت.
برخی مدارس گروههای درمانی را ارائه می دهند. کودکان ممکن است در یک گروه با یک بازیگر درمانی برای پرداختن به مهارتهای اجتماعی مانند نحوه اشتراک، نشان دادن مهربانی و احترام به کار بپردازند.
طول جلسه
جلسات بازی درمانی بسته به اهداف درمانی و نیازها و توانایی های کودک در طول مدت متفاوت است. بیشتر جلسات بین 30 تا 50 دقیقه طول می کشد. قرار ملاقات ها ممکن است از هر ماه یک تا دو بار در هفته برگزار شود.
به طور متوسط، 20 جلسه بازی درمانی برای رفع مشکلات لازم است، اما برخی از کودکان خیلی سریعتر بهبود می یابند در حالی که برخی دیگر ممکن است به جلسات درمانی بیشتری نیاز داشته باشند.
تحقیقاتی در مورد بازی درمانی
معمول است که والدین این سوال را بپرسند که آیا بازی درمانی نتیجه بخش است؟
به نظر می رسد بازی با اسباب بازی راه بهبودی عاطفی را بسیار فراهم می کند.
اما مطالعات نشان میدهند که بازی درمانی می تواند برای کودکان و خانواده های آنها بسیار مؤثر باشد.
نمونه هایی از تحقیقات در مورد بازی درمانی
کاهش بیش فعالی در کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی(ADHD) : مطالعه ای که در سال 2012 منتشر شد نشان داد که بازی درمانی شناختی – رفتاری، کاهش قابل توجهی در بیش فعالی کودکانی که مبتلا به ADHD تشخیص داده شده بودند، دارد. کودکان بعد از 8 جلسه گروه درمانی، پیشرفت هایی داشتند.
کاهش مشکلات رفتاری، بهبود عملکرد تحصیلی: در یک مطالعه در سال 2015، 52 بازی درمانی دیگر مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این شد که بازی درمانی, اثرات درمانی قابل توجهی برای مشکلات رفتاری، افسردگی و اضطراب فراهم می کند. کودکان به طور متوسط در 12 قرار ملاقات درمانی شرکت کردند.
کاهش پرخاشگری: یک مطالعه در سال 2017 به بررسی تأثیر بازی درمانی در کودکان با نگرانی های رفتاری پرداخت. کودکان بین 6 تا 9 سال سن داشتند و 20 جلسه درمانی (دو جلسه به مدت 30 دقیقه در 10 روز) دریافت کردند. بر اساس پاسخهای مراقب به چک لیست رفتار کودک، کودکان کاهش در مشکلات رفتاری از جمله پرخاشگری و شکستن قانون را نشان دادند.
بهبود روابط والدین و فرزند در خانواده های فرزند خوانده: یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که بازی درمانی, برای کمک به پیوند خانواده های فرزند خوانده مؤثر تر است. پس از هفت جلسه، هر 30 دقیقه به مدت طولانی، رفتارهای همدلی والدین افزایش یافت، استرس رابطه والدین و کودک کاهش یافت و مشکلات رفتاری فرزندان پذیرفته شده بهبود یافت.
جستجو برای یک درمانگر بازی
یک متخصص بهداشت روان دارای مجوز و دارای مدرک فوق لیسانس یا بالاتر می تواند از روش بازی درمانی در معالجه استفاده کند. برخی از درمانگران آموزش ویژه ای در بازی درمانی دارند.
کلام آخر
اگر فکر می کنید فرزند شما ممکن است از بازی درمانی بهره مند شود، با پزشک متخصص اطفال خود صحبت کنید. پزشک متخصص اطفال می تواند نیازهای فرزند شما را ارزیابی کند و به یک متخصص واجد شرایط سلامت روان ارجاع دهد.